W obliczu narastających trudności finansowych wiele przedsiębiorstw staje przed wyborem odpowiedniego trybu postępowania naprawczego. Jednym z dostępnych rozwiązań przewidzianych przez polskie prawo restrukturyzacyjne jest sanacja przedsiębiorstwa. To kompleksowy proces, którego głównym celem jest przywrócenie przedsiębiorstwu zdolności do dalszego funkcjonowania poprzez przeprowadzenie działań o charakterze reorganizacyjnym oraz finansowym. Sanacja wyróżnia się tym, że – w przeciwieństwie do innych form restrukturyzacji – dopuszcza czynności ingerujące w majątek dłużnika, co może znacząco przyczynić się do poprawy sytuacji firmy.
Proces sanacji uznawany jest za najdalej idącą formę ochrony przedsiębiorcy przed upadłością, którą można przeprowadzić zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. Ze względu na swoją złożoność i skuteczność, sanacja znalazła zastosowanie przede wszystkim w przypadku dużych podmiotów gospodarczych, choć nie jest wykluczona także dla sektorów MŚP. Co istotne, wszczęcie postępowania sanacyjnego wiąże się z bardzo szerokim zakresem ochrony przed egzekucjami i wypowiedzeniami umów, co w wielu przypadkach może stanowić kluczowy element przetrwania na rynku.
Czym jest sanacja przedsiębiorstwa i jakie są jej cele?
Sanacja to jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych przewidzianych w polskim porządku prawnym, obok postępowania o zatwierdzenie układu, przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego. Charakterystyczną cechą sanacji jest to, że łączy elementy postępowania naprawczego z możliwością przeprowadzenia głębokich zmian organizacyjnych i strukturalnych, pozwalających na przywrócenie płynności finansowej przedsiębiorstwa.
Podstawowym celem sanacji jest uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez przeprowadzenie działań restrukturyzacyjnych oraz zawarcie układu z wierzycielami. Równolegle możliwe jest dokonanie zmian w strukturze zatrudnienia, zamknięcie nierentownych działalności czy też sprzedaż zbędnych składników majątku. Takie działania, choć często drastyczne, są niezbędne do odzyskania rentowności firmy.
Kiedy warto rozważyć sanację firmy?
Sanacja może być zasadnym rozwiązaniem w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo znajduje się w stanie niewypłacalności lub jest nią zagrożone, ale jednocześnie posiada realne podstawy do odzyskania zdolności konkurencyjnej. Chodzi tu o firmy, które utraciły chwilowo płynność finansową, lecz mają potencjał gospodarczy, odpowiednią infrastrukturę lub doświadczenie rynkowe, które pozwolą im przetrwać przy odpowiednich działaniach restrukturyzacyjnych.
Wskazaniem do zainicjowania postępowania sanacyjnego jest również ryzyko utraty płynności związane ze zdarzeniami zewnętrznymi, np. wojną, pandemią, nagłą zmianą przepisów czy spadkiem popytu. W takich przypadkach sanacja staje się narzędziem pozwalającym na odroczenie spłaty zadłużenia, wdrożenie planu naprawczego oraz przeprowadzenie reorganizacji działalności – bez konieczności ogłaszania upadłości.
Kluczowe etapy procesu sanacji przedsiębiorstwa
Postępowanie sanacyjne rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu restrukturyzacyjnego. Wniosek powinien zawierać projekt planu restrukturyzacyjnego, wykaz majątku, listę wierzycieli oraz dane finansowe firmy. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku sąd otwiera postępowanie i ustanawia zarządcę – osobę odpowiedzialną za nadzorowanie oraz prowadzenie przedsiębiorstwa w okresie sanacji.
Kolejnym etapem jest przeprowadzenie czynności sanacyjnych, które mogą obejmować szeroki zakres działań – od wypowiadania niekorzystnych umów, przez sprzedaż zbędnych aktywów, po restrukturyzację zatrudnienia. Następnie, zarządca przygotowuje propozycje układowe i przedstawia je wierzycielom. Głosowanie nad układem oraz jego zatwierdzenie przez sąd kończy formalnie postępowanie sanacyjne, pod warunkiem że układ zostanie przyjęty przez zdecydowaną większość wierzycieli.
Metody i narzędzia stosowane podczas sanacji
Sanacja daje dostęp do szerokiego wachlarza instrumentów prawnych i ekonomicznych, które pozwalają na efektywne zarządzanie kryzysową sytuacją. Kluczowymi narzędziami są: możliwość modyfikacji stosunków obligacyjnych, zawieszenie lub rozwiązanie umów, sprzedaż składników majątku bez obciążeń oraz odstąpienie od nierentownych kontraktów.
Istotne znaczenie ma także opracowanie planu restrukturyzacyjnego, w którym musi zostać przedstawiona strategia naprawy przedsiębiorstwa. Dobrze zaprojektowany plan powinien zawierać scenariusze działania, analizę rynku, schematy finansowe oraz harmonogram wdrażania zmian. Plan ten musi być zarówno realistyczny, jak i odpowiadający sytuacji firmy oraz oczekiwaniom wierzycieli.
Korzyści płynące z przeprowadzenia sanacji firmy
Sanacja umożliwia skuteczne zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy i jego wierzycieli. W trakcie postępowania obowiązuje m.in. zakaz wszczynania egzekucji oraz wypowiadania kluczowych umów. To daje czas na przeprowadzenie działań naprawczych bez presji ze strony wierzycieli, co znacząco zwiększa szansę na osiągnięcie porozumienia układowego.
Kolejną istotną korzyścią jest możliwość odzyskania zdolności kredytowej, utrzymania zatrudnienia, stabilizacji finansowej oraz zachowania marki na rynku. W przypadku skutecznego zakończenia postępowania, firma może kontynuować działalność bez konieczności ogłaszania upadłości, co ma kluczowe znaczenie zarówno dla właścicieli, jak i pracowników czy kontrahentów.
Najczęstsze wyzwania i ryzyka związane z sanacją przedsiębiorstwa
Mimo korzyści, postępowanie sanacyjne wiąże się z szeregiem ryzyk. Przede wszystkim jest to skomplikowany i czasochłonny proces wymagający zaangażowania licznych specjalistów. Brak odpowiedniego przygotowania planu restrukturyzacyjnego czy opóźnienia w realizacji etapów mogą skutkować odrzuceniem układu przez wierzycieli lub sąd.
Sanacja wiąże się również z ryzykiem utraty reputacji firmy, zwłaszcza jeśli postępowanie nie zakończy się sukcesem. Może także dojść do nieprzewidzianych oporów ze strony kluczowych partnerów biznesowych lub wierzycieli, którzy nie zaakceptują proponowanych warunków układu. W związku z tym każda decyzja o przystąpieniu do sanacji powinna być oparta na dokładnej analizie ryzyk i możliwości danego przedsiębiorstwa.
Więcej praktycznych porad prawnych można znaleźć na stronie kwkr.pl.
Artykuł sponsorowany
